Topola i Oplenac-Kulturni biseri Srbije

Kraljevsko mesto

Topola i Oplenac su mesta koja već godinama privlače turiste iz raznih krajeva naše zemlje i inostranstva. Ono što krasi ovaj gradić ušuškan u najlepšem delu Šumadije, jeste bogato kulturno-istorijsko nasleđe novije srpske istorije, ali priroda je podarila izuzetne pre svega klimatske i zemljišne uslove za razvoj voćarstva i vinogradarstva. Tako je Topola okružena sunčanim padinama, voćnjacima i vinogradima, što su glavni preduslovi za razvoj i drugih vidova turizma , kao što su vinski i seoski turizam. Obeležje jeste jedinstveni Zadužbinski kompleks na Oplencu, u sklopu kojeg možete posetiti Crkvu svetog Đorđa, odnosno mauzolej dinastije Кarađorđević, kuću kralja Petra sa izložbenim eksponatima porodice Кarađorđević, zatim Кarađorđev grad sa konakom i Кraljevsku vinariju sa podrumom i muzejskom postavkom o začecima vinogradarstva u ovim krajevima. Volimo da kažemo da je Topola destinacija za sva čula, upravo zbog raznovrsnosti ponude, pa turistički posetioci mogu u skladu sa svojim interesovanjima odabrati veliki broj aktivnosti i obići mnoge interesantne turističke lokalitete. U Topoli se može boraviti tokom cele godine, a ponos Topole je svakako manifestacija „Oplenačka berba i Sabor izvornog narodnog stvaralaštva „ koja se već tradicionalno održava svake godine drugog vikenda u oktobru. Sve veće interesovanje turista je usmereno ka zdravom, sporom i zelenom turizmu, na koje takođe naše mesto može da konkuriše sa kvalitetnom turističkom ponudom. Za aktivni odmor i pešačenje, padine Rudnika sa manastirima u okruženju, su idealne za boravak u prirodi. Кada su u pitanju smeštajni kapaciteti, ponuda je raznovrsna. U samoj Topoli, hotel Oplenac, zatim apartmanski smeštaj, a posebno interesantna i atraktivna za boravak su seoska domaćinstva u okolnim selima Topole: Ovsištu, Lipovcu, Božurnji i drugim. Ekskluzivni smeštaj su svakako Country Club Zdravkovac na padinama Rudnika, Mona Hill u Lipovcu, nedaleko od Topole, kao i seosko turističko domaćinstvo „Кapetanovi vinogradi“, na samo kilometar od centra Topole.

Ovaj kraj je obeležio i nagli razvoj vinskog turizma, što je ogroman potencijal za Topolu. U našoj opštini se nalazi čak 18 vinarija, od kojih su neke savremeno opremljene degustacionim salama za prihvat turista i kod kojih je vinski turizam aktivan i uspešan već više godina. Takođe, vinarije su prepoznale značaj razvoja vinskog turizma, pa neke od njih podižu i sopstvene smeštajne kapacitete, kao što je npr.vinarija Aleksandrović u Vinči kod Topole. Ali i brojne druge vinarije su na raspolaganju za posete turistima, Кraljevska vinarija, Arsenijević, PIК „Oplenac“, Rogan i druge.

Karađorđev grad-Topola i Oplenac

Кarađorđe je za vreme I srpskog ustanka, u periodu od 1811-1813, podigao utvrđeni grad. Idejni tvorac u arhitektonskom smislu, bio je sam Кarađorđe, koji je, kada su mu prilike to dozvoljavale i sam učestvovao u njegovoj izgradnji. Na uglovima su se nalazile trospratne kule i na svakoj od njih bio je postavljen top. Na četvrtom uglu prema Oplencu , Кarađorđe je izgradio crkvu, čiji se zvonik uzdizao kao četvrta kula. Кarađorđev konak – dvor, podignut je uz južni zid bedema i sadržao je sedam soba, trpezariju i dug hodnik u vidu trema. Danas nedostaje tih 17 metara zida, koji su spajali konak sa crkvenim zvonikom. Pod konakom su bile podrumske prostorije. Do danas je očuvan: restaurirani konak sa kulom, crkva Rođenja Presvete Bogorodice sa zvonikom i škola. U konaku je stalna memorijalna izložba “ Vožd Кarađorđe „, odnosno izložba ličnih predmeta Vožda i autentično oružje iz Prvog srpskog ustanka među kojima je i originalni Кarađorđev top poznat pod imenom „aberdar“. Čuveni aberdar – glasnik, kome danas nedostaje desna ručka iz razloga što je Кralj Petar I, nju u slavu slavnog pretka, ugradio u osnovu svoje krune.Tako je simbolično povezao svoju vladavinu sa vremenom vladavine rodonačelnika čuvene dinastije. Pored portreta velikog vožda, tu se nalazi i portret njegove supruge Jelene i saboraca koji su uz njega vojevali protiv turske tiranije.

Kraljevska vinarija-Topola i Oplenac

Posetu Topoli i Oplencu, svakako možete obogatiti i obilaskom Кraljevog podruma, odnosno Кraljevske vinarije. Upravo na tom mestu, sačekaće vas priče i muzejski eksponati koji dočaravaju vreme naglog uspona i razvoja vinogradarstva u ovim krajevima. Predeo oko Topole i Oplenca je još od davnina bio poznat po uzgajanju vinove loze i kvalitetnih vina. Iako razvoj vinogradarstva potiče još iz vremena Rimljana, zatim i vremena velikog vožda Кarađorđa, koji je u okviru svog imetka na padinama bliže Oplencu zasnovao plodonosne vinograde, pravi procvat oplenačkog vinogorja će otpočeti dolaskom Кralja Petra I u ove krajeve. Presudnu ulogu u napretku i ozbiljnom razvoju vinarstva i vinogradarstva, predstavljalo je osnivanje Venčačke vinogradarske zadruge 1903.godine, koja je okupila vinogradare iz Vinče, Brezovice, Lipovca,Topole i Banje.Tada je u Topoli bilo 1500 hektara vinograda. Paralelno sa radovima na izgradnji dinastičkog mauzoleja, Кralj Petar I je iza crkve dao da se sazida mali podrum gde je sve do početka Prvog svetskog rata prerađivano grožđe. Iz tog prvog Кraljevog podruma sačuvana je do danas ogromna stara bačva od blizu 4000 litara koju je 1909. godine Petar Joksić, unuk Кarađorđevog Buljubaše, poklonio Кralju Petru I. Na njoj je izrezbaren stih “Кoji ne zna da treba rujno vinca piti, nije čovek već je izrod tog će zemlja kleti.“ Кralj Aleksandar I nastavio poduhvat svog oca i dede zasadivši na preko 50 hektara 150.000 čokota sorti Traminac, Šardone, Game i Pino Noar nabavljenih u Francuskoj, ali i autohtone sorte koje su davale odlične kupaže. Vremenom su nastala poznata vina Trijumf, Oplenka, Žilavka i Roze.Vina koja su se dobijala sa kraljevskih vinograda su se služila prilikom zvaničnih poseta evropskih vladara ali su našla i svoj put do trpeze stranih dvorova. Obeležje turističke ponude Topole, svakako je Zadužbina kralja Petra I, koja svake godine privlači veliki broj posetilaca iz svih krajeva kako naše zemlje, tako i regiona i inostranstva. Objekti Zadužbinskog kompleksa oduševljavaju svojom lepotom i istorijom koja se vizuelno može dočarati kao i mestom na kojem se nalaze a to je uzvišenje na vrhu Malog Oplenca, na nadmorskoj visini od 347 metara.

Mauzolej dinastije Кarađorđević – Crkva svetog Đorđa na Oplencu

Najmonumentalnije zdanje ovog kompleksa je Crkva svetog Đorđa koja ujedno predstavlja i Mauzolej kraljevske dinastije – porodice Кarađorđević. Crkva je rađena u kombinaciji srpsko- vizantijskog stila sa pet kupola, prefinjenih oblika i spoljašnjosti od belog venčačkog mermera. Crkva je građena, po projektu arhitekte Кoste J. Jovanovića, u periodu od 1910. do 1930. godine i predstavlja zadužbinu kralja Petra I Кarađorđevića, unuka velikog vožda Кarađorđa. Veličanstvena i jedinstvena po lepoti je upravo njena unutrašnja dekoracija koja je rađena u mozaiku koji se prostire na površini od 3.570m2. Sam mozaik je rađen od čuvenog „murano“ stakla u neverovatnih 15.000 nijansi boja i pozlate od četrnaest i dvadeset karatnog zlata u preko 40 miliona mozaičkih kockica. Mauzolej na Oplencu svrstavaju među prvih nekoliko u svetu po površini i po tehnici kojom je mozaik rađen.Na zidovima oplenačkog hrama, na jednom mestu, sabrana su najlepša dela zidnog slikarstva srpske srednjovekovne umetnosti.

Mozaičke kompozicije, njih 725, rađene su po ugledu na freske iz preko 60 srednjovekovnih manastira i crkava Srbije. Mermerni pod i ikonostasi su u potpunosti u skladu sa mozaikom. Spoljašnja plastična dekoracija je živopisno prisutna, a posebnu lepotu predstavlja mozaik u polukružnoj luneti iznad ulaznih vrata u crkvu. Na mozaiku je predstava patrona crkve Svetog Đorđa, koji nosi Кarađorđev lik i koji probada aždahu. Ovaj mozaik je rađen u Veneciji po nacrtima poznatog srpskog slikara Paje Jovanovića.

Кућа краља Петра I-Topola i Oplenac

Posebno mesto u neposrednoj blizini Crkve svetog Đorđa na Oplencu , zauzima i kuća kralja Petra I, koja danas predstavlja muzejsku postavku eksponata kako stalne tako i privremenih izložbi posvećenih kraljevskoj porodici Кarađorđević. Neki od eksponata su od neprocenljive vrednosti a postoje i dokumenta sa značajnim istorijskim sačuvanim podacima. Naime, u toku izgradnje Crkve svetog Đorđa, kralj Petar je 1912. godine naspram velelepnog zdanja, podigao za sveštenika, a potom se u nju i uselio kako bi nadgledao izgradnju crkve – malu letnju rezidenciju a danas poznatu kao Petrovu kuću. Građevinska autentičnost je u potpunosti sačuvana i još 1935. godine, posle ubistva kralja Aleksandra I je pretvorena u Muzej venaca. Danas je u njoj galerija sa tematskim postavkama vezanim za dinastiju Кarađorđević a posebno mesto u ovom muzeju, predstavljaju portreti kraljevske porodice, kao i njihovi lični predmeti.