Jedinstveni spoj Istoka i Zapada, starog i novog, Islama i Hrišćanstva…

Novi Pazar

Kad putnik namernik stigne u Novi Pazar i prošeta Starom čaršijom, ne može da ne napravi poređenje sa sarajevskom Baščaršijom. Sličnost nije slučajna. Oba grada imaju istog osnivača, turskog vojskovođu Isa-bega Isakovića. U centru grada nalazile su se male radnje zanatlija i trgovaca. Čuveni turski putopisac Evlija Čelebija zapisao je da je bilo 1.100 takvih radnjica. Trgovačko-zanatski centar je nastajao na levoj obali reke Raške, ali razvojem trgovine i zanatstva čaršija je počela da se formira i na desnoj obali reke. Zbog kulturno-istorijske vrednosti, sedamdesetih godina XX veka novopazarsku Staru čaršiju su proglasili kulturnim dobrom od izuzetnog značaja. Pored spomenika orijentalne kulture, u Staroj čaršiji su naređane trgovinsko-zanatske radnje: pekari, zlatari, obućari, mesari, ćevabdžije, vunovlačari, muški i ženski frizeri…Ukus hleba, somuna, lepinja, simita i drugih peciva je u svakoj od pekara porodična tajna. Prenosi se sa kolena na koleno. https://www.danas.rs/vesti/ekonomija/sta-treba-obavezno-videti-u-novom-pazaru/

Novi Pazar je mesto gde se prepliću Istok i Zapad, staro i novo, Islam i Hrišćanstvo.

Kad god posetite neku od džamija u gradu moći ćete da upoznate Islam kao religiju, kao i muslimane koji tu religiju slede. Sa druge strane, ovaj grad vam nudi i mogućnost da posetite crkve i manastire koji su od velike važnosti za hrišćane. Na prvom mestu je važno pomenuti Petrovu crkvu. Crkva svetih Apostola Petra i Pavla, u narodu poznatija kao Petrova crkva, datira iz kraja IX veka. Važi za najstariju crkvu na Balkanu. Na njenom mestu je u V veku p.n.e. sahranjen lirski knez i prilikom arheoloških istraživanja na tom prostoru je otkriven veći broj grčkih vaza, srebrnog posuđa i zlatnog nakita. U VII veku na tom mestu je sagrađen verski objekat koji je kasnije pretvoren u crkvu. U ovoj crkvi je kršten i Rastko Nemanjić – Sveti Sava. Nezaobilazan je i manastir Đurđevi stupovi koji je podigao župan Stefan Nemanja 1171. godine. Zaštićen je od strane UNESCO-a. O posebnom značaju manastira govori njegov izuzetan položaj na vrhu uzvišenja, kao i posebna arhitektura crkve Sv. Đorđa sa dva stuba koji su dali kasniji naziv manastiru – Đurđevi stupovi.https://www.turizamiputovanja.com/dobrodosli-u-novi-pazar-grad-dobrih-domacina/

Lejlek džamiji

Originalni naziv džamije je Ahmed-beg silhadar. Džamija je nazvana po čoveku koji je finansirao njenju izgradju i koji je bio silhadar – vojnik zadužen za čuvanje i održavanje oružja. On je očigledno bio dosta dobro plaćen kada je bio u stanju da sagradi džamiju. Ovo je najstarija džamija u Novom Pazaru. Jedina starija je bila Isa-begova džamija koja više ne postoji. Postoji čak i predanje da je sultan Mehmed Fatih prolazeći kroz Novi Pazar u svom pohodu na Bosnu klanjao u Lejlek džamiji…

Altun-alem džamija (sa alemom – dragim kamenom) je sagrađena sredinom XVI veka, a sagradio ju je Muslihedin Abdul Gani. On je bio vrlo obrazovan i učen, što pokazuje njegovo zvanje mevlana, a to je počasno zvanje koje su mogli nositi samo istaknuti islamski učenjaci i filozofi.

Uobičajeno je bilo da se oko lepih, osobito sakralnih objekata ispredaju legende, pa tako i za Altun-alem džamiju postoji legenda koju je vredno zapisati: Altuna, Hadžera i Halima, tri pašine ćerke, lepotice kao dženetske hurije, rođene su i rasle u Novom Pazaru. Zbog lepote, bogatstva i ugleda što su posedovale ove tri sestre, niko se nije usudio da ih zaprosi.

Ipak, one su bile rođene samo za Istanbul, a ne za Novi Pazar. Dani su tekli, vreme prolazilo i činilo svoje, a tri pašine ćerke ostaše neudate. U godinama pred smrt dogovorile su se da svoje silno bogatstvo ostave u dobrotvorne svrhe. Altuna je dala sredstva da se izgradi džamija i da nosi njeno ime, pa otuda Altun-alem džamija. Hadžera je dala zemlju za gradsko groblje pa se taj deo grada i danas zove Hadžet. Najmlađa od sestara Halima dala je sredstva za izgradnju česme a ta česma se i danas zove Halimača. Naravno, sve je ovo “samo” legenda…https://www.turizamiputovanja.com/dobrodosli-u-novi-pazar-grad-dobrih-domacina/

Novopazarska tvrđava

Novopazarska tvrđava je smeštena na uzvišenju koje sa severozapadne strane omeđava reka Raška, a sa istočne Stara čaršija. Utvrđenje sačinjavaju tri ugaona bastiona – tabije formirajući približno jednakokraki trougao, čije strane imaju dužinu od oko 200 m. Pored pomenutih tabija, na bedemima tvrđave nalazi se i kula poznata kao Stara izvidnica, ili Kula motrilja, smeštena na približnoj polovini razdaljine između severne i zapadne tabije. Kulu motrilju i severnu tabiju povezuje kamenom zidani bedem predstavljajući jedini vidljivi ostatak ove vrste odbrambenih zidova. Tabije su poligonalne osnove različitog oblika i dimenzija, imaju po devet stranica i otvorene su ka unutrašnjem prostoru tvrđave. Najmarkantnija je severna tabija koja dominira mestom iznad reke Raške. U nastavku tabije u pravcu juga, a potom i zapada pruža se masivan zid, koji je poslužio za formiranje podzemnih prostorija i smeštanje zindana (zatvora), kao i glavne ulazne kapije. Preostale dve tabije su niže, pošto je okolni teren na višoj koti. Južna tabija je orijentisana ka ulici 1. maja, kraku starog Carigradskog druma. Objekat poseduje podzemne prostorije, zasvedene poluobličastim svodom od sige https://vm.muzejnp.rs/portfolio/novopazarska-tvrdava/.

Od brojnih objekta koji su se nalazili u tvrđavi sačuvana je jedino Kula motrilja, građevina sa oktogonalnom osnovom, visine 15 metara. U njenoj gornjoj zoni su četiri ispusta, mušarabije, poduhvaćena sa tri reda smaknutih greda. Ostaci svih ostalih tragova nekadašnjih čardaka, magacina, kasarni i bogomolja, koji su činili i omogućavali život vojske u tvrđavi, nalaze se pod zemljom.

Kula motrilja

Uz severni bedem nalazi se relativno dobro očuvana kula poznata pod imenom Stara izvidnica ili Kula motrilja, danas predstavlja simbol grada. Sagrađena je početkom XVII veka. Od brojnih objekta koji su se nalazili u tvrđavi jedino je još sačuvana Kula Motrilja, arhitektonski lepo osmišljena i oblikovana građevina sa oktogonalnom osnovom. Kula je visoka 15 metara, u gornjoj zoni ima formirana četiri mušarabije. Korišćena je u četiri nivoa, a po zidovima su raspoređene kružne puškarnice manjih dimenzija i one pravougaonih oblika. Zidovi se završavaju profilisanim krovnim vencem iznad kojeg se blago uzdiže kosi krov, pokriven ćeramidom. https://tonp.rs/portfolio/novopazarska-tvrdjava/

Sve Pod Sač

Firma „Sve pod Sač“ svoj je život započela još krajem osamdesetih godina kao logičan nastavak porodične tradicije zasnovane na iskustvu generacija i na majstorstvu pravljenja tradicionalnih jela – pita i mantija koje su se oduvijek smatrale ukrasom naših sofri i trpeza, koje su simbol nekih posebnih, specijalnih, svečanih situacija i porodičnih dogadjaja i okupljanja. Bio je to izazov na zahtjev velikog broja ljudi. Sač je bio i ostao znamen posebne pripreme i ukusa svega što se pod sačom peklo i nikad i nigde se pite i mantije ne zlate tako, ne izazivaju vodu na usta kao kad su pod sač pečene. Kroz godine rada firma „Sve pod Sač“ je rasla, a rasla je i potreba za njenim proizvodima. U ovom dućanu pita ili mantije nikada ne stoje duže od pet minuta nakon što su pečene. Tek kad jedna tepsija isplovi u rukama potrošača, druga ide pod sač da bi mušterija uvijek dobila taze i vreo mešeg…kolpite sa krompirom, spanaćom, zeljem, sirom, tikvom, prasom, mesom, mešavina krompir i meso ili po narudžbi ravne pite pa kako i šta volite unutra, i mantije obične ili na bošcicu. https://svepodsac.com/mantije/

Sedenje sa Jasminom, vlasnikom, i uživanje uz kafu, čaj i neverovatne ukuse mantija i pita je nešto što morate doživeti. Jasmin je napravio pravi brend i radnja Sve pod Sač je postala nezaobilazno mesto prilikom posete Novom Pazaru. Pravi primer i mesto koje pokazuje sve razloge zbog čega je Novi Pazar grad dobrih domaćina.https://turizamsrbije.com/