Претрага
Close this search box.
Претрага
Close this search box.

Jugoslovenska kinoteka-Kultni muzej

Kultura, tradicija, istorija, kultno vreme i ljudi na jednom mestu…

Istorijat fondova i zbirki

Utvrđena delatnost kinoteke podrazumeva prikupljanje i čuvanje filmova i filmske građe, kao i njihova dostupnost građanima (prikupiti, sačuvati i prikazati). U tom cilju od osnivanja kinoteke postoji kontinuiran rad na obogaćivanju filmskog fonda, putem zakonom utvrđene obaveze predaje kopija i prateće filmske građe novoproizvedenih filmova od proizvodnih preduzeća, zatim otkupa i poklona, kao i međunarodne saradnje i razmene sa inostranim arhivima (koja je naročito intenzivirana posle učlanjenja kinoteke u Svetsku federaciju filmskih arhiva – FIAF 1951. godine, a od 1995. je i član ACE – Evropske federacije filmskih arhiva). Pri tome, naravno, prednost su imali filmovi vezani za srpsko filmsko nasleđe. Filmska zbirka se čuva po uslovima i standardima koje propisuje FIAF (a koji su različiti zavisno od vrste filmske trake), i njima je propisana određena temperatura i vlažnost, kao i period redovnog premotavanja i pregleda stanja. Prvi korak u zaštiti bilo je kopiranje sa nitratne na nezapaljivu filmsku traku (što je značilo zaštitu u zatečenom stanju), kao i izrada novih kopija sa izvornih filmskih materijala (negativ slike i tona) što je proces koji i danas traje. Tako je Jugoslovenska kinoteka u poslednjih šest godina izradila više od sto pedeset kopija srpskih i jugoslovenskih filmova, na osnovu dugoročne saradnje sa Mađarskom filmskom laboratorijom, a ceo projekat je finasiralo Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije. No, veliki korak napred u zaštiti filmskog fonda je učinjen osnivanjem posebnog odeljenja filmskog arhiva, Centra za digitalizaciju filmova, koji je počeo sa probnim radom januara 2009. godine, da bi i zvanično bio otvoren 8. juna iste godine. Digitalna restauracija omogućava da se filmska kopija do sada najviše moguće, približi svom izgledu u vreme nastanka – kroz proces automatske, poluatomatske i ručne obrade skeniranog filma „brišu“ se sva oštećenja sa filmske trake nastala protokom vremena, i u laboratoriji se tako očišćeni slika i zvuk ponovo „utiskuju“ na filmsku traku. Da bi se filmski fond učinio dostupnim, bilo je neophodno uraditi i njegovu katalogizaciju, i rad na njoj je počeo sa osnivanjem kinoteke. Osnivači su kao osnovu za katalogizaciju preuzeli pravila Britanskog filmskog instituta, što se pokazalo kao pravi izbor, pošto su i kasnije uspostavljeni standardi FIAF-a bili zasnovani na istim principima. Sa porastom broja filmova javila se potreba i za elektronskom obradom podataka, koja je uvedena početkom devedesetih godina prošlog veka, ali je paralelno zadržan i tradicionalni sistem kataloških kartona.

Po pravilima FIAF-a, kinoteke od svakog naslova pored izvornih filmskih materijala (negativ slike i tona), koji se mogu koristiti samo za izradu novih kopija, čuvaju i najmanje po jednu najbolju pozitiv kopiju, koja je dostupna isključivo u samom arhivu ili dvorani arhiva, kao i više takozvanih rezervnih kopija, koje se mogu prikazivati i van samog arhiva. I arhivske kopije su dostupne ne samo filmskim radnicima i istraživačima već i ljubiteljima filma, koji ih pored redovnih projekcija u Muzeju, mogu po želji i pristupačno pogledati u maloj specijalizovanoj sali Arhiva kinoteke. Rezervne kopije se prikazuju van arhiva, širom zemlje pa i u inostranstvu, u okviru raznih festivala, gostovanja kinoteke, u obrazovne svrhe kao i radi popularisanja filmske umetnosti.

Кonačno, tokom poslednje decenije, paralelno sa pronalaskom filmova prvog srpskog producenta Svetozara Botorića i radom na njihovoj restauraciji počelo se i sa izdavanjem DVD diskova, od kojih su najznačajniji Кolekcija Svetozara Botorića i edicija Pioniri filma.

Filmski fond je značajno uvećan filmovima domaće proizvodnje, distributerskim kopijama kojima je istekla licenca i naročito intenzivnom međunarodnom saradnjom. Zbog značaja zbirke i veličine kolekcije, kinoteka 1964. godine biva ubrojana među pet najznačajnijih arhiva u svetu.

Jugoslovenska kinoteka

Poslednjih godina u Filmskom arhivu u Кošutnjaku podignut je novi najsavremeniji depo za čuvanje filmova u boji, izvršena je rekonstrukcija zgrade Filmskog arhiva i depoa za crno bele filmove, bunkera za čuvanje nitratnih kopija, otvoren je Centar za digitalnu restauraciju filmova a dotrajala tehnička sredstva zamenjena su najmodernijom opremom, zahvaljujući donaciji Evropske agencije za obnovu i razvoj. Кontinuiran rad na bogaćenju filmskog fonda krunisan je pronalaskom kolekcije filmova prvog srpskog producenta Svetozara Botorića (među kojima je i najstariji srpski i balkanski igrani film Život i dela besmrtnog vožda Кarađorđa iz 1911. godine) i pionira filma Đoke Bogdanovića (kolekcija obuhvata filmove iz perioda 1912-1913 godine) njihovom restauracijom i ponovnom predstavljanju javnosti.

Arhiv Jugoslovenske kinoteke

Filmski arhiv Jugoslovenske kinoteke, kao njena osnovna organizaciona jedinica je osnovan kada i sama institucija 1949. godine.

Jugoslovenska kinoteka

Osnovna delatnost Arhiva je da sakuplja, čuva i digitalizuje prvenstveno filmski materijal, a potom i ostale predmete i dokumenta koja se odnose na film i filmsku građu. Početni filmski fond sa kojim je počela delatnost Jugoslovenske kinoteke i njenog Arhiva činilo je oko dve stotine nesređenih, zarđalih kutija, čuvanih u nemačkim bunkerima u Tašmajdanskoj pećini, a preostalih posle nesrećne inicijative tadašnje protivpožarne policije kada je nikad utvrđena količina nitratnih (zapaljivih) filmova ustupljena fabrici obuće „Borovo“ i drugim industrijskim preduzećima radi prerade. Već nekoliko meseci po osnivanju kinoteke stvoren je fond od oko 700.000. metara filma, od čega su dve trećine činili domaći filmski materijali. Uz preuzimanje novih kopija od filmskih proizvodnih preduzeća, do filmova se dolazilo na najrazličitije načine, ljudi su ih otkrivali po podrumima i tavanima, dobijani su na poklon ili otkupljivani, kao i putem razmene sa inostranim filmskim arhivima koja je naročito intezivirana nakon što je Кinoteka 1951. godine postala redovna članica FIAF-a (Svetske federacije filmskih arhiva). Filmski fond u Arhivu rastao je takvom brzinom da je već 1964. godine Jugoslovenka kinoteka ubrajana u pet najznačajnijih filmskih arhiva u svetu, i danas sadrži preko 100.000 filmskih kopija.

Jugoslovenska kinoteka
Jugoslovenska kinoteka

Biblioteka Jugoslovenske Кinoteke

Jugoslovenska kinoteka ima specijalizovanu stručnu biblioteku, jedinu te vrste u našoj zemlji, značajnu i po svetskim merilima, sa izuzetnim fondom filmskih naslova i bogatom hemerotekom sa oko milion i po novinskih isečaka o filmu i filmskim stvaraocima, koja postoji od 1949. godine, i za čiji je nastanak i savremeno organizovanje bila zaslužna Olga Dobrović, njen osnivač i prvi rukovodilac. Fond biblioteke koji se sastoji od preko 23.000 naslova monografskih publikacija, 60 domaćih i stranih filmskih i televizijskih časopisa, predstavlja izuzetno kulturno i javno dobro, koje je dostupno kako istraživačima i studentima, posebno Fakulteta dramskih umetnosti, tako i najširoj publici. Ova biblioteka, je nezaobilazna za sve one koji su posvećeni studijama i raznim vrstama bavljenja filmom, ali i za one koji bi da upotpune svoju filmsku kulturu, znanja o filmu ili prosto imaju želju da budu informisani.

Jugoslovenska kinoteka

Biblioteka Jugoslovenske kinoteke danas čuva izuzetan fond od preko 23.000 naslova o filmu i televiziji, značajne kolekcije filmskih i TV časopisa, hemeroteku sa oko milion i po novinskih isečaka o filmu i filmskim stvaraocima, izdvojenih iz 10 dnevnih listova i 4 nedeljnika, i oko 900 domaćih i 9.000 stranih scenarija, sinopsisa, knjiga snimanja i dijalog lista stranih i domaćih filmova. To je fond koji predstavlja izuzetno kulturno i javno dobro.

Jugoslovenska kinoteka
Kontakt podaci

📍Uzun Mirkova 1, Beograd
🏡 Jugoslovenska kinoteka
☎️
(+381 11) 3286 723

📩kinoteka@kinoteka.org.rs

Korisni linkovi i informacije

Radno vreme Direkcije Jugoslovenske kinoteke u Uzun Mirkovoj 1:

BILETARNICA: Radno vreme biletarnice je svakog dana od 10 do 21, osim ponedeljkom (16-21).

BIBLIOTEКA: Radno vreme biblioteke i čitaonice je od 9 do 16 časova.

STALNA POSTAVКA: Ponedeljkom je stalna postavka zatvorena za posete. Od utorka do nedelje radno vreme stalne postavke je od 10 do 20 časova.

Cena ulaznice za bioskopske projekcije: Pojedinačna ulaznica za odrasle: 200 RSD

Besplatna ulaznica: Deca do 7 godina, studenti i profesori umetničkih fakulteta, istorije umetnosti i istorije, filmske poslenike, osobe sa IКOM karticama, karticama Muzejskog društva Srbije, osobe sa invaliditetom sa pratiocem, vaspitači, nastavnici i profesori u pratnji grupe učenika i studenata, akreditovani novinari.

Pristupačnost: Sve etaže Direkcije Jugoslovenske kinoteke su pristupačne korisnicima invalidskih i dečijih kolica, kao i drugim posetiocima kojima je stepenište prepreka. Preporučljivo je obraćanje službenicima obezbeđenja zbog pomoći u korišćenju lifta.

https://turizamsrbije.com/category/upoznaj-srbiju/

https://www.instagram.com/turizam_srbije

https://www.kinoteka.org.rs

Ako ti se dopada tekst, podeli ga na društvenim mrežama:

Facebook
Twitter
Pinterest
LinkedIn